1984 2.0

Slaap zacht Johnny idaho

Auke Hulst

Big Brother is watching you. Slaap zacht, Johnny Idaho is een verhaal wat in veel opzichten lijkt op 1984 van George Orwell. Ik heb beide boeken gelezen, en ik kan zeggen dat er overkoepelende thema’s zijn, maar ook andere thema’s. Het grootste verschil is de schijnvrijheid die wel in Slaap zacht, Johnny Idaho zit, maar niet in 1984. Auke Hulst zit dan ook dichterbij de werkelijkheid dan Orwell. Natuurlijk moet je hier ook rekening houden met het tijdsverschil.

De schijnvrijheid die ik bedoel is een goed voorbeeld van de vrijheid die ook wij denken dat we hebben. De westerse wereld denkt dat ze vrij is, maar ondertussen. De schijnvrijheid in de wereld van Auke Hulst wordt veroorzaakt door de hoeveelheid data die men binnen krijgt. Als je te veel informatie krijgt kan je het kaf niet meer van het koren scheiden en zien we niet meer wat fictie en wat werkelijkheid is. Auke Hulst weet dit heel goed te verwerken in het verhaal.

Wat ook beschreven wordt is de wil van iedereen om perfect te zijn, en te streven naar de hoogst mogelijke positie in de maatschappij. Het enige wat je hiervoor hoeft te doen is onmogelijk rijk worden. Het verhaal speelt zich af op de Archipel. Dit is een drijvend eiland. Dit eiland is opgericht door grote bedrijven en er heersen dan ook andere wetten dan in de rest van de wereld. Het geeft eigenlijk weer wat er nu zou kunnen gebeuren als de bedrijven echt de macht krijgen. Als een staatshoofd alleen nog maar een poppetje is waar de grote bedrijven aan trekken.

Nu bij een thema wat alles in werking zet is de technologie die men gebruikt en waar men mee getrouwd is. Voor alles is een app. Het enige probleem is dat alles waar je gebruik van maakt, ook wordt gezien door mensen waarvan je dat liever niet zou willen. Alles wordt in de gaten gehouden. Zelfs je dagelijkse boodschappen worden opgeslagen en er wordt een patroon van gemaakt. Wijk je van dit patroon af? Dan moet er iets mis zijn, misschien krijg je wel terroristische ideeën.

Ondertussen is men op zoek naar het eeuwige leven. Het enige wat de rijken en de armen nog verbind is dat iedereen geboren wordt en dood gaat. Gerson heeft in het project geïnvesteerd om zichzelf te redden. Zou hij zichzelf redden, dan zou hij in dat proces een van de machtigste mannen, zo niet de machtigste man van de wereld kunnen worden. Hij zou kunnen beslissen over leven en over dood. Hij komt zelf tot dit inzicht, maar er zijn kapers op de kust. De wetenschapper in kwestie, vraagt zich in de loop van het verhaal af of haar eigen uitvindingen wel goed zijn voor de wereld.

Slaap zacht, Johnny Idaho is een verhaal over de wereld zoals hij zich nu ontwikkelt. Het maakt me bang. Ik weet niet of we inderdaad dit pad op willen. Het gaat over ontwikkelingen, maar ook over de morele keuzes van de wetenschap.

Romantische poëzie

Snikken en grimlachjes

Piet Paaltjens

Snikken en Grimlachjes is een gedichtenbundel met daarin romantische Poëzie. Het gaat over liefde, verlies, dood en leven. Het typisch romantische van deze bundel is het verlangen naar iets wat niet kan. De bundel bestaat uit drie delen met daarin verschillende delen. Het eerste deel bestaat uit dertien gedichten, ook al doet de nummering aan iets anders denken. De nummering of naam van de gedichten is wel gerangschikt, maar het lijkt erop dat er gedichten missen, of dat het de beste selectie is van een aantal gedichten. Het deel heet de immortellen. Het tweede deel van de bundel bestaat uit vier gedichten. Deze gedichten zijn aan vier meisjes geschreven en gaan daar dan ook over. Dit deel heet Tijgerlelies. Het vierde en laatste deel heet Romancen en bestaat uit soms lange, verhalende gedichten.

Vondel vs. Supernatural

Lucifer

Joost van den Vondel

De duivel is geen lieverdje, dat is voor iedereen wel duidelijk. Hij verleid mensen om van het rechte pad af te wijken en zal altijd proberen je te verraden. 

Ik ben Lucifer gaan lezen, omdat ik een boek van voor het jaar 1880 moest lezen. Ik heb voor Lucifer gekozen, omdat ik op het moment van beslissen een Amerikaanse serie genaamd Supernatural aan het kijken was. Dit is een serie over de twee broers Sam en Dean Winchester. Sam en Dean jagen op het boven natuurlijke en komen zo geesten, demonen, heksen en nog vele andere enge wezens tegen. Wat heeft dit allemaal te maken met dit toneelstuk? Dat zal ik vertellen. Zonder deze serie was ik dit verhaal nooit gaan lezen. Waarom? Dat zal ik haarfijn uitleggen in deze post. Aan het einde van het derde seizoen verkoop Dean zijn ziel aan een demon, om zijn broer Sam te redden uit de hel. Dean krijgt van de Demon een jaar om afscheid te nemen van zijn leven en er het mooiste van te maken. Dean gaat dood en komt terecht in de hel. Na 33 jaar hel wordt Dean op aarde wakker in een graf. Hij is gered door de engel Castiel. Hier begint het grote verhaal van Lucifer. Na gevallen te zijn, worden en 66 zegels verbroken en kan Lucifer uit de hel komen. Zijn broer Michael, de veldheer van god zal hem weer terug moeten verbannen naar de hel.

Deze gebeurtenissen hebben mijn aandacht naar het toneelstuk van Vondel getrokken. Het verhaal van Vondel gaat over de verbanning van Lucifer naar de hel. Het gaat over de persoonlijkheid van Lucifer en hoe hij geworden is wie hij is. Zo schildert Vondel Lucifer af als een egoïstische man met een grootheidswaan. Lucifer kan er niet tegen dat de engelen als God zijn eerste creatie naar de tweede rang verplaatst wordt. Samen met zijn volgelingen komt hij in opstand. Hij verliest de veldslag en wordt verbannen uit de hemel. Lucifer wreekt zijn verbanning door te zorgen dat Adam  en Eva uit het paradijs verbannen worden. Het toneelstuk gaat vooral over de beweegredenen van Lucifer en de andere engelen.

Het stuk van vondel is volledig in rijm geschreven. Dit was erg raar lezen, maar het was wel te doen. Door de rijm is het een leuke afwisseling van leesstijl. Het verouderde Nederlands was de volgende uitdaging. Ook deze uitdaging heb ik overleefd.

Supernatural heeft me wel geholpen met het begrijpen van het verhaal. Zo worden de beweegredenen van Lucifer duidelijker. In Supernatural vertelt Lucifer dat hij verbannen werd, omdat hij te veel van God hield. Dit in mijn achterhoofd houdende kon ik dit motief ook in Lucifer vinden. Ook de persoonlijkheden van beide personages lijken op elkaar. Er zitten ook verschillen in namen van personages. Zo hebben Gabriël en Rafaël in beide stukken een andere rol.

Alles bij elkaar genomen, heeft deze serie toch wel een goede invloed op mijn leesgewoonten. Nu ik beide verhalen ken, wil ik ook de bijbel gaan lezen.

Overspel, moord en nog veel meer

Van oude mensen, de dingen, die voorbijgaan

Louis Couperus

Het zal niemand iets verbazen dat Louis Couperus een naturalistische schrijver is. Dit blijkt ook weer sterk uit het boek van oude mensen, de dingen, die voorbijgaan.

Het verhaal gaat over de familie Dercksz. Hierbij draait het vooral om de onderlinge relaties en geheimen van de familie leden. Ondertussen draait overspel en een moord ook een grote rol in het verhaal. Zo nu en dan gluurt ook incest om de hoek. Deze thema's gecombineerd krijg je een typisch naturalistische familieroman. De drie grote eigenschappen van deze literaire periode komen in deze roman naar voren. 

Als eerste eigenschap is de afkomst van de personages. De familie Dercksz is een familie die tot de gegoede Hollandse burgerij hoort. De tweede eigenschap zijn de erfelijke eigenschappen van de personages in het boek. Door een hele familie te beschrijven en de verhalen van de familie kan je de erfelijke eigenschappen van de personages ontdekken. Zo ontdek je dat de moeder en grootmoeder van Charles Pauws of Lot allebei meerder mannen hebben gehad, en ook allebei tijdens hun relaties overspel gepleegd hebben. Dit is een eigenschap die als erfelijk gezien kunnen worden. De derde eigenschap van een naturalistische roman is de tijd waarin men leeft. Het verhaal speelt zich af ergens aan het begin van de twintigste eeuw. Dit kan je zien aan de gebruiken van mensen. Zo zijn er bijvoorbeeld nog geen mobiele telefoons. Als deze zouden bestaan in die tijd, dan zouden de relaties tussen Lot’s moeder en haar kinderen die in Engeland wonen een hele andere dynamiek hebben.

De drie bovengenoemde kenmerken, geven goed weer dat deze roman naturalistisch is. Een ander kenmerk voor deze stroming is, dat het verhaal geschreven is in een impressionistische stijl. Deze stijl werd in naturalistische roman gebruikt. De bedoeling van een naturalistische schrijver was het zo duidelijk mogelijk maken van alle kenmerken, en het zo goed mogelijk beschrijven van de omgeving. Zo kan de lezer zich een met de tijd en plek van het verhaal wanen. De impressionistische stijl komt hiermee overeen. Een voorbeeld van een typisch naturalistisch/ impressionistische zin is: “De kamer om hem, echtgenoten, stond als zij reeds jaren gestaan had, onpersoonlijk en ongezellig; onder de stolp tikte de pendule altijd, altijd door.” Impressionistisch is de lengte van de zin, met daarin de gedetailleerde beschrijving van de wachtkamer.

Een derde en laatste naturalistisch kenmerk is dat een van de hoofdpersonen, een ongelukkige vrouw op leeftijd is. Naturalistische schrijvers hadden veel oog voor de vrouw. Deze werden namelijk gezien als wezens met meer gevoelens dan de man. Vaak ook, omdat vrouwen niet werkten in die tijd en de schrijvers zo meer mogelijkheden krijgen het leven van de vrouw in kwestie te verzinnen. Zo is Ottilie verschillende keren getrouwd, is ongelukkig in haar huidige relatie. Als ook haar zoon Lot haar dreigt te verlaten komt ze in een diep dal, waar ze eigenlijk niet meer uitkomt. De relatie tussen haar en haar huidige man Steyn was dan ook een impulsieve actie. Dit geeft ook weer het zicht van Couperus op het leven van een vrouw weer.

Al met al is van oude mensen, de dingen, die voorbijgaan  een naturalistisch verhaal over liefde, leven, geheimen en nog grotere geheimen.

Heel veel paginas

Hierbij presenteer ik mijn lijst met gelezen boek. Het was veel en ik heb er heel hard voor gewerkt, maar het was het allemaal waard. Behalve Bonita Avenue, dat was echt verschrikkelijk.

1. Willem die Madocke maecte/ Van den vos Reynaerde/Amsterdam/Amsterdam University press (104 blz.)

2. Vondel, J. van den / Lucifer / Amsterdam/ Abraham de Wees/ 1645 (140 blz.)

3. Schasz, J.A./ Reize door het aapenland/Nijmegen/ Vantilt/ 1788 (128 blz.)

4. Piet Paaltjens/ Snikken en grimlachjes/ Schiedam/ Roelants / 1867 (66 blz.)

5. Couperus, Louis/ Van oude mensen, de dingen, die voorbijgaan/ Amsterdam/ L.J. Veen/ 1906 (326 blz.)

6. Elschot, Willem/ Kaas/ Amsterdam/ Uitgeverij van Kampen/ 1933 (148 blz.)

7. Hermans, Willem Frederik/ De donkere kamer van Damokles/ Amsterdam/ Van Oorschot/ 1958 (334 blz.) (V4)

8. Dis, Adriaan van/ Indische Duinen/ Amsterdam/ Meulenhoff/ 1994 (280 blz.)

9.  Japin, Arthur/ Een schitterend gebrek/ Amsterdam/ De arrbeiderspers/ 2003 (239 blz.) (V4)

10. Brijs, Stefan/ De engelenmaker/ Amsterdam/ Uitgeverij Atlas/ 2005 (446 blz.)

11. Hulst, Auke/ Slaap zacht, Johnny Idaho/ Amsterdam/ Amboanthos/ 2015 (382 blz.)

12. Jonasson, Jonas/ De honderdjarige man die uit het raam klom en verdween/ Amsterdam/ A.W. Bruna/ 2011 (360 blz.)

13. Bomans, Godfried/ Erik of het klein insectenboek/ Utrecht/ Het Spectrum/ 1941 (174 blz.)

14. Koch, Herman/ Het Diner/ Amsterdam/ Anthos/ 2009 (300 blz.)

15. Buwalda, Peter/ Bonita Avenue/ Amsterdam/ De bezige bij/ 2010 (560 blz.) (V4)

totaal 3987 blz.