Van oude mensen, de dingen, die
voorbijgaan
Louis Couperus
Het zal
niemand iets verbazen dat Louis Couperus een naturalistische schrijver is. Dit
blijkt ook weer sterk uit het boek van
oude mensen, de dingen, die voorbijgaan.
Het verhaal gaat over de familie Dercksz. Hierbij draait het vooral om de onderlinge relaties en geheimen van de familie leden. Ondertussen draait overspel en een moord ook een grote rol in het verhaal. Zo nu en dan gluurt ook incest om de hoek. Deze thema's gecombineerd krijg je een typisch naturalistische familieroman. De drie grote eigenschappen van deze literaire periode komen in deze roman naar voren.
Als
eerste eigenschap is de afkomst van de personages. De familie Dercksz is een
familie die tot de gegoede Hollandse burgerij hoort. De tweede eigenschap zijn
de erfelijke eigenschappen van de personages in het boek. Door een hele familie
te beschrijven en de verhalen van de familie kan je de erfelijke eigenschappen
van de personages ontdekken. Zo ontdek je dat de moeder en grootmoeder van
Charles Pauws of Lot allebei meerder mannen hebben gehad, en ook allebei
tijdens hun relaties overspel gepleegd hebben. Dit is een eigenschap die als
erfelijk gezien kunnen worden. De derde eigenschap van een naturalistische
roman is de tijd waarin men leeft. Het verhaal speelt zich af ergens aan het
begin van de twintigste eeuw. Dit kan je zien aan de gebruiken van mensen.
Zo zijn er bijvoorbeeld nog geen mobiele telefoons. Als deze zouden bestaan in
die tijd, dan zouden de relaties tussen Lot’s moeder en haar kinderen die in
Engeland wonen een hele andere dynamiek hebben.
De drie bovengenoemde kenmerken,
geven goed weer dat deze roman naturalistisch is. Een ander kenmerk voor deze
stroming is, dat het verhaal geschreven is in een impressionistische stijl.
Deze stijl werd in naturalistische roman gebruikt. De bedoeling van een
naturalistische schrijver was het zo duidelijk mogelijk maken van alle
kenmerken, en het zo goed mogelijk beschrijven van de omgeving. Zo kan de lezer
zich een met de tijd en plek van het verhaal wanen. De impressionistische stijl
komt hiermee overeen. Een voorbeeld van een typisch naturalistisch/
impressionistische zin is: “De kamer om hem, echtgenoten, stond als zij reeds
jaren gestaan had, onpersoonlijk en ongezellig; onder de stolp tikte de pendule
altijd, altijd door.” Impressionistisch is de lengte van de zin, met daarin de
gedetailleerde beschrijving van de wachtkamer.
Een derde en laatste
naturalistisch kenmerk is dat een van de hoofdpersonen, een ongelukkige vrouw
op leeftijd is. Naturalistische schrijvers hadden veel oog voor de vrouw. Deze
werden namelijk gezien als wezens met meer gevoelens dan de man. Vaak ook,
omdat vrouwen niet werkten in die tijd en de schrijvers zo meer mogelijkheden
krijgen het leven van de vrouw in kwestie te verzinnen. Zo is Ottilie
verschillende keren getrouwd, is ongelukkig in haar huidige relatie. Als ook
haar zoon Lot haar dreigt te verlaten komt ze in een diep dal, waar ze
eigenlijk niet meer uitkomt. De relatie tussen haar en haar huidige man Steyn
was dan ook een impulsieve actie. Dit geeft ook weer het zicht van Couperus op
het leven van een vrouw weer.
Al met al is van oude mensen, de dingen, die voorbijgaan een naturalistisch verhaal over liefde, leven,
geheimen en nog grotere geheimen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten